Nazi Germany and the Soviet prisoners

Dyrektywa nr 21 (Plan „Barbarossa”).

Plan napaści Niemiec na ZSRR. Plan przewidywał błyskawiczne rozgromienie głównych sił Armii Czerwonej na zachód od Dniepru i Zachodniej Dźwiny, a następnie opanowanie Moskwy, Leningradu, Donbasu i wysunięcie się na linię Archangielsk-Wołga-Astrachań.

Ulotka

„Bij Żyda-komisarza, daj mu po mordzie!”

Ulotka. Niemcy. 1941 r.

„Bij komisarzy, bij Żydów!”.
Ulotki propagandowe, wzywające do rozprawienia się z kierownictwem politycznym Armii Czerwonej i do przechodzenia na stronę Niemców, były szeroko rozpowszechniane przez Wehrmacht w rejonach działań wojennych na terytorium ZSRR.

Ulotka-przepustka. Niemcy. 1941 r.

„Jesteście okrążeni! Ale jest jeszcze wyjście! Przejść do Niemców i tym samym uratować swoje życie dla Ojczyzny!”
Takie ulotki rozpowszechniane przez Wehrmacht w rejonach działań wojennych na terytorium ZSRR miały służyć żołnierzom i oficerom Armii Czerwonej jako przepustki do oddania się w niewolę.

Dekret szefa Naczelnego Dowództwa Wermachtu „O wykonywaniu jurysdykcji wojskowej w strefie ‚Barbarossa’ oraz stosowaniu przez wojska środków specjalnych”

Sztab szefa Naczelnego Dowództwa Wermachtu

13 maja 1941 r. ściśle tajne

Podporządkowanie sądom wojskowym służy przede wszystkim utrzymaniu dyscypliny wojskowej.

Rozszerzenie rejonu działań wojennych na Wschodzie, formy, które będą mieć w skutek tego działania bojowe, a także specyfika przeciwnika, zmuszają do tego, aby sądy wojenne stawiały przed sobą tylko te zadania, które przy nieznacznym ich składzie osobowym były możliwe do wykonania w trakcie działań bojowych do czasu uspokojenia pokonanych rejonów, tj. żeby ograniczały swą jurysdykcję do zakresu niezbędnego do wykonania swojego podstawowego zadania.

Jednakże będzie to możliwe tylko w tym przypadku, jeśli wojska same będą bezwzględnie odgradzać się od wszelkiego rodzaju zagrożeń ze strony ludności cywilnej.

Zgodnie z tym dla rejonu „Barbarossa” (rejon działań wojennych, tył armii i rejon zarządzania politycznego) ustala się następujące zasady:

I.

STOSUNEK DO PRZESTĘPSTW, KTÓRE DOKONUJĄ WROGO NASTAWIENI CYWILE

1. Przestępstwa wrogich osób cywilnych do czasu dalszych zarządzeń są wyjęte spod jurysdykcji sądów wojennych i wojenno-polowych.
2. Partyzanci mają być bezlitośnie likwidowani w walce lub podczas prób ucieczki.
3. Wszystkie inne ewentualne ataki wrogiej ludności cywilnej na żołnierzy Wehrmachtu i personel pomocniczy mają być dławione przez wojsko na miejscu przy użyciu nawet skrajnych środków, aż do unicestwienia atakujących.
4. Tam, gdzie zabraknie czasu dla takich środków, albo jeśli ich użycie nie jest od razu możliwe, podejrzani osobnicy mają być doprowadzeni do oficera, który zadecyduje czy mają być rozstrzelani zaraz na miejscu. W stosunku do miejsc zamieszkałych, w których siły zbrojne były podstępnie bądź zdradliwie zaatakowane powinny być na rozkaz dowódcy batalionu lub oficera wyższego stopnia dowodzenia, niezwłocznie użyte zasady odpowiedzialności zbiorowej, jeśli okoliczności nie pozwalają na szybkie odnalezienie konkretnych winowajców.
5. Kategorycznie zabrania się przetrzymywanie podejrzanych w celu oddania ich w ręce sądu po wprowadzeniu takich sądów dla ludności miejscowej.
6. W miejscowościach, już dostatecznie uspokojonych dowódcy grup armii mają prawo po uzgodnieniu z odpowiednimi dowódcami Kriegsmarine i Luftwaffe rozciągać jurysdykcję sądów wojennych na ludność cywilną. Dla rejonów zarządu politycznego zarządzenie w danym zakresie wydaje szef Sztabu Naczelnego Dowództwa Wermachtu.

II.

STOSUNEK DO PRZESTĘPSTW DOKONYWANYCH PRZEZ WOJSKO I PERSONEL JE OBSŁUGUJĄCE PRZECIWKO MIEJSCOWEJ LUDNOŚCI

1. Wszczynanie ścigania za czyny, dokonane przez wojskowych i obsługujący wojsko personel przeciwko wrogim cywilom nie jest konieczne nawet w tych przypadkach, kiedy takie czyny jednocześnie są przestępstwem wojennym, czy też występkiem.
2. W trakcie rozpatrywania podobnych czynów na każdym stadium procesu należy uwzględniać to, że klęska Niemiec w 1918 roku i okres nieszczęść narodu niemieckiego, który nastąpił w ślad za tym, a także walka przeciwko narodowemu socjalizmowi, która pociągnęła za sobą niezliczone krwawe ofiary była rezultatem bolszewickiego wpływu o czym żaden Niemiec nie zapomniał.
3. Dlatego sądowy naczelnik powinien wnikliwie razpatrzyć, a czy konieczne jest w podobnych sytuacjach wszczęcie ścigania dyscyplinarnego czy sądowego. Naczelnik sądowy poleca ropocząć sądowe rozpatrzenie sprawy tylko wtedy, kiedy jest to wymagane ze względu na utrzymanie dyscypliny wojskowej, bądź zapewnienie bezpieczeństwa wojsk. Odnosi się to do występków ciężkich, związanych z rozwiązłością płciową, z przejawami przestępczych skłonności, bądź z występkami, które mogą doprowadzić do rozkładu wojsk. Nie podlegają, z zasady, zmiękczeniu wyroki za bezmyślne niszczenie pomieszczeń i zapasów, lub innych trofeów na szkodę własnych wojsk. Decyzja o pociągnięciu do odpowiedzialności w każdym przypadku powinna wychodzić za podpisem sądowego naczelnika.
4. W razie osądzenia zaleca się nadzwyczaj krytycznie odnosić się do prawdziwości zeznań wrogich osób cywilnych.

III.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DOWÓDCÓW WOJSKOWYCH

Dowódcy wojskowi w ramach swoich kompetencji odpowiadają za to, aby:

1. wszyscy oficerowie podległych im jednostek na czas i dokładnie zostali poinstruowani o zasadzie punktu «а» niniejszego rozporządzenia;
2. ich sądowi doradcy na czas byli powiadomieni zarówno o niniejszym rozporządzeniu, jak również o ustnych poleceniach, z pomocą których głównodowodzący objaśniali polityczne zamierzenia Kierownictwa;
3. zatwierdzali tylko takie wyroki, które odpowiadają politycznym zamierzeniom Kierownictwa.

IV.

STOPIEŃ TAJNOŚCI

Wraz z zakończeniem okresu maskowania się niniejsze rozporządzenie zachowuje stopień tajności „absolutnie tajne”.

Na polecenie

Szef
Sztabu Wermachtu
Keitel

PAFR f. 7445. op. 2. d. 166,
Str. 65—70. Tłumaczenie z języka niemieckiego

Główne Dowództwo Wehrmachtu Sztab Kierownictwa Operacyjnego Wydział Obrony Kraju LIV/Qu nr 44822/41

Ściśle tajne Kwatera Główna Führera 6 czerwca 41 r. tylko dla dowództwa. Przekazywać tylko poprzez oficerów!

W nawiązaniu do rozporządzenia Führera z dnia 14.05 o wykonywaniu jurysdykcji wojennej na terenach „Barbarossa” załączone i przesyłane zostają „Wytyczne do traktowania komisarzypolitycznych”. W walce przeciw bolszewizmowi nie można liczyć na dochowanie przez wroga podstawowych reguł człowieczeństwa, czy też prawa międzynarodowego. Szczególnie ze strony komisarzy politycznych wszelkiego rodzaju, będących właściwymi nośnikami oporu, oczekuje się napełnionego nienawiścią, okrutnego i nieludzkiego traktowania naszych uwięzionych.

Nasze oddziały muszą być świadome:

1. W tej walce fałszywym jest oszczędzanie tychże elementów i traktowanie ich zgodnie z prawem międzynarodowym. Są one zagrożeniem dla własnego bezpieczeństwa naszych oddziałów i do szybkiego spacyfikowania podbitych terenów.
2. Inicjatorami barbarzyńsko-azjatyckich metod walki są komisarze polityczni. Dlatego też wobec nich postępować trzeba niezwłocznie i z całą ostrością. Dlatego też, jeśli zostaną oni pojmani w walce lub podczas stawiania oporu, są zasadniczo natychmiast do rozstrzelania.

Poza tym obowiązują następujące postanowienia:

I. Miejsce operacji

1. Komisarze polityczni, którzy zwrócą się przeciwko naszym oddziałom, będą traktowani zgodnie z „Rozporządzeniem o wykonywaniu jurysdykcji wojennej na terenach Barbarossa”.Dotyczy to komisarzy każdego rodzaju i pozycji, także jeżeli są oni jedynie podejrzani o stawianie czynnego oporu, sabotaż, jak również namawiania do sabotażu.
2. Komisarze polityczni, jako organy wrogich wojsk są oznaczeni szczególnymi odznakami — czerwoną gwiazdą z komponowanymi w nią złotym sierpem i młotem na jej ramionach. Należy ich natychmiast, tj. także na polu walki, wydzielić spośród jeńców wojennych. Jest to potrzebne, aby odebrać im możliwość wpływu na uwięzionych żołnierzy. Komisarze ci nie będą uznawani za żołnierzy; wobec komisarzy nie znajduje zastosowania ochrona wynikająca z międzynarodowego prawa dotyczącego jeńców wojennych. Zostaną oni rozstrzelani bezpośrednio po wydzieleniu ich spośród pozostałych.
3. Komisarze polityczni, którzy nie są winni żadnym wrogim działaniom, czy też nie są o takie działania podejrzani, będą na razie pozostawieni w spokoju. Dopiero przy dalszym wniknięciu w głąb kraju będzie możliwym do rozstrzygnięcia, czy pozostawieni funkcjonariusze będą mogli być pozostawieni na miejscu, czy też należy ich oddać grupom specjalnym (Einsatzgruppe). Należy dążyć do tego, aby sprawdzenia tego dokonały grupy specjalne Przy ocenie pytania „winny, czy nie winny”, zasadniczo w większym stopniu obowiązuje osobiste wrażenie co doprzekonań i postawy komisarza, niż jego — być może niemożliwy do udowodnienia czyn.
4. Wszystkie wymienione powyżej środki nie mogą powstrzymywać działań wojennych. Przeprowadzanie przez jednostki bojowe planowych poszukiwań, czy też czystek, jest z tego powodu zabronione.

II. Na tyłach armii

Komisarzy, którzy na tyłach frontu zostaną pojmani zpowodu swego podejrzanego zachowania, należy oddać grupom specjalnym (Einsatzgruppe) lub oddziałom specjalnym policji bezpieczeństwa (Einsatzkommandos der Sicherheitspolizei — SD).

III. Ograniczenie władzy

Ograniczenie władzy i działania sądów wojennych i wojskowych sądów polowych Sądy wojenne i wojskowe sądy polowe regimentów itd., komendanci nie mogą być zapoznani z realizacją kroków podjętych w punktach I i II.

Prosi się o rozprowadzanie tylko między głównodowodzących Wermachtu i Luftwaffe. Podanie do wiadomości treści rozkazu dowódcom i komendantom nastąpić ma na drodze ustnego przekazu.

Szef Głównego Dowództwa Wehrmachtu
z upoważnienia
/podpisał/ Warlimont